Inleiding

• Modereren is niet voor iedereen. Het kan een dankbare maar ook een zeer ondankbare rol zijn. Als moderator heb je het minst de gelegenheid om je uit te spreken. Je faciliteert dat anderen zich uitspreken.
• Het proces van modereren is geen exacte wetenschap. Het is een weg vol vallen en opstaan. Het is goed mogelijk dat je op een zeker moment aan jezelf zult twijfelen of het zwaar inziet.
• Waarom zou je het dan doen? In onze ervaring is het prachtig om te zien dat mensen zich openen en om vertrouwen en zelfvertrouwen te zien groeien – en te weten dat je daaraan hebt meegeholpen.

Deelnemers

• Je dient deelnemers persoonlijk te selecteren en uit te nodigen. Zorg ervoor dat ze verschillende sociale statussen bekleden – maak niet de fout om alleen mensen die een afstand tot de samenleving en/of de arbeidsmarkt voelen, te selecteren. Kies mensen die een bepaald onderwerp belangrijk vinden en organiseer de groep rond dit onderwerp. Het is niet belangrijk wat dit onderwerp is zolang het de deelnemers maar een eigen motivatie geeft om zich in te zetten.
• Nodig niet meer dan 15 mensen uit. Grotere groepen hebben de neiging uiteen te vallen in kleinere groepjes.
• Beschrijf de groep niet in termen van problemen of uitdagingen. Benadruk het sociale aspect en de potentiële voordelen. Benadruk het gemeenschappenlijke onderwerp.
• Maak het duidelijk aan mensen meer aan de onderkant van de samenleving dat het niet gaat om een zelfhulp groep of een gemeenschap of een sekte. Het gaat erom een club te vormen van mensen die elkaar ondersteunen en samen een betere positie te verwerven voor de deelnemers en hun families.
• Benadruk aan de mensen meer aan de bovenkant van de samenleving dat empathie tijdens de pandemie een uiterst belangrijke eigenschap is geworden op de werkplek, met name voor managers (en hoger).
•  Maak afspraken in de groep of anonimiteit tijdens sessies een optie is (wat betekent dat er alleen gechat wordt). Besluit of videos aan of uit staan. Indien je te maken hebt met een groep met weinig onderling vertrouwen of het gemeenschappenlijke onderwerp erg gevoelig ligt, is het goed anonimiteit in het begin te overwegen. Anonimiteit vermindert sociaal wenselijk gedrag dat kan worden veroorzaakt door sociale remmingen en de gevoelde noodzaak om consequent te moeten zijn.

Technologie

• Wees je er van bewust dat niet iedereen technisch vaardig is. Gelukkig zijn meer mensen vertrouwd geraakt met online communiceren als gevolg van de pandemie. Niettemin, wees bereid om ondersteuning te bieden.
• Wees je ervan bewust dat niet iedereen beschikt over een snelle internetverbinding of geschikte appratatuur. Toon begrip.
• Kies een platform dat de privacy van gebruikers ondersteunt. Je vindt een lijst hier.
• Verander niet van platform alds je er eenmaal een gekozen hebt of er moeten zeer zwaarwegende redenen zijn om dit te doen.

Stijl

• Als moderator ben je verantwoordelijk vor het gevoel van veiligheid van de deelnemers en voor het ritme van het sessieverloop. Als moderator ben je niet ‘beter’ dan de deelnemers. Je vult een rol in.
• Het is essentieel dat je nimmer afstand neemt van de deelnemers. Zij zijn ‘wij’, niet ‘zij’.Je mag nimmer arrogant of neerbuigend zijn of een hiërarchische positie claimen. Het is verleidelijk om je belangrijk en alwetend te voelen tijdens het modereren. Niet doen. Je faciliteert. Je heerst niet.
• Je dient de deelnemers zich eigenaar te laten voelen van de dessies.
• Wees empathisch.
• Stimuleer een atmosfeer van complimenten en erkenning. Grijp in wanneer de complimenten neerbuigend, sarcastisch of ironisch zijn.
• Grijp in in het geval van negatieve, evaluerende (“jij bent …”), onbeleefd overdreven, neerbuigende, op de persoon gespeelde sarcastische of ironische en off-topic opmerkingen of reacties.
• Spreek duidelijk en niet te snel. Gebruik pauzes.
• Begrijp automatisch gedrag. Op bepaalde typen actie volgt een voorzienbare reactie. Een aanval wordt gevolgd door opstandige reacties, leindend gedrag door volgzaam gedrag, ondersteunende acties door op samenwerking gerichte reacties en wedijverend gedrag door terugtrekkend of opstandig gedrag. Grijp in wanneer een negatieve reactie kan worden voorzien.
• Gebruike nonverbale communicatie zoals emojis, actiewoorden of klankwoorden en door vette, cursieve of onderstreepte woorden te gebruiken of door middel van hoodletters, leestekens of afwijkende spelling.
• Stimuleer intensief lezen en luisteren.
• Stimuleer kritisch denken en het stellen van vragen. Ontmoedig het geloof in simpele oplossingen.
• Onderbreek deelnemers die voortratelen voorzichtig.
• Betrek stille deelnemers voorzichtig.
• Ontmoedig zelfverheerlijkende opmerkingen of geklaag door deelnemers.
• Laat de deelnemers zelf uitvinden wat er anders kan met henzelf. Het is hun ondekkingstocht. Aan de andere kant, wees niet bang om persoonlijker te worden. En, stimuleer hen hun tekortkomingen en mislukkingen te zien als een interessante uitdaging.
• Bevestig positieve passies.
• Probeer vragen stellen aan de gehele groep te vermijden, vraag liever specifieke individuen.
• Vraag niet wie het eens is, vraag wie het niet eens is.

Grondregels

Tijdens het recruiteren en aan het begin van de eerste sessie dienen grondregels uitgelegd te worden die ten grondslag liggen aan het deelnemen aan de groep.

• Deelnemers dienen negatieve, evaluerende (“jij bent …”), onbeleefd overdreven, neerbuigende, op de persoon gespeelde sarcastische of ironische en off-topic opmerkingen en reacties te vermijden. Dit maakt deel uit van de grondregels. De moderator handhaaft deze grondregels.
• Deelnemers dienen geduldig te zijn ten opzichte van elkaar. Zij dienen snelle reacties te onderdrukken. Idealiter dient elke deelnemer te voelen dat hij/zij tijd heeft wanneer hij/zij spreekt – niet omdat anderen aan het multitasken zijn maar omdat zij oprecht geïnteresseerd zijn. Het hebben van tijd zelfs na adem te halen of een korte pauze geeft deelnemers het gevoel dat zij serieus genomen worden – al helemaal wanneer de reacties intensief luisteren laten zien.
• Deelnemers dienen zich aan het protocol te houden dat jij aan hen dient uit te leggen. Zij dienen te weten wat er van hen gedurende de modules verwacht wordt. Bij de check-in en check-out is er slechts een deelnemer actief per vraag; tijdens de discussies betrekken allen zich.
• Gedurende de check-out maakt de deelnemer aantekeningen betreffende de eigen reflecties. Deze worden gebruikt gedurende evaluatie sessies.
• Deelnemers betrachten vertrouwelijkheid. Wat tijdens een sessie gebeurt, blijft in die sessie.
• Deelnemers staan ervoor open om open te zijn.

Structuur

• Alle sessies zijn synchrone, live online bijeenkomsten.
• Deelnemers ontmoeten elkaar wekelijks op een vaste dag en tijd.
• De bijeenkomsten mogen niet langer duren dan 60 minuten. Dit lijkt de maximale hoeveelheid tijd te zijn waarbinnen mensen het uithouden niet naar hun smartphone te grijpen, tenminste als ze zich betrokken voelen. Op het moment dat deelnemers beginnen te multitasken komen de zomen van de bijeenkomst los: communicatie wordt asynchroon en vertrouwen verdampt snel.
• Wees ervan bewust dan online communicatie trager is en meer energie kost.Overweeg een pauze van twee minuten in te lassen naar een half uur.
• Organiseer vijf normale sessies en dan een evaluatiesessie.
• De normale sessies volgen immer hetzelfde protocol.
• Idealiter dragen de deelnemers concrete onderwerpen aan voor elke sessie.
• Gebruik tijdens check-in en check-out een andere moderatiestijl: richt je standaard vraag in dezelfde vorm, telkens opnieuw, aan een deelnemer per keer. Richt al je aandacht op die deelnemer. Zorg ervoor dat andere deelnemers zich erbuiten houden. Toon geen emoties gedurende de interactie. Zodra de deelnemer zijn/haar antwoord heeft gegeven, reageer je met ‘Dankjewel/ dankuwel’.
• Tijdens check-in maak je korte aantekeningen van de antwoorden van de individuele deelnemers. Deze dienen gebruikt te worden gedurende de evaluatiesessie.
• De evaluatiesessie is anders dan de normale bijeenkomsten. In de sessie dienen individuele deelnemers te reflecteren op hun voortgang. De moderator dient een interpretatie te geven van de opeenvolgende antwoorden van de deelnemer gedurende check-in. De deelnemers dienen te reflecteren op hun check-out antwoorden waarvan zij aantekeningen gemaakt hebben.

The project OZO 2 (2018-2-NL01-KA104-059914) is co-funded by the Erasmus+ Programme.